Θεραπευτικό μοντέλο και αντίληψη της θεραπευτικής σχέσης

Η φιλοσοφία μου και ο τρόπος που αντιλαμβάνομαι και προσεγγίζω τη θεραπεία, την εποπτεία, την εκπαίδευση και το Coaching είναι συνθετικός. Ως βάση έχει τις αρχές της Συστημικής Προσέγγισης με θετική εστίαση (Systemic Appreciative Inquire Approach) και εμπλουτίζεται από την Θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού (Attachment Theory), τις διδαχές της Αφηγηματικής Ψυχολογίας (Narrative Psychology), λαμβάνοντας συγχρόνως υπόψη τις πρόσφατες εξελίξεις στο χώρο των νευροεπιστημών, της ψυχοθεραπείας και των ευρύτερων προσεγγίσεων στα οργανωσιακά συστήματα γενικά.Η προσέγγισή μου εστιάζει ουσιαστικά στις δυνάμεις, τα εφόδια/αποθέματα και τις ικανότητες των ανθρώπων προκειμένου να συνδεθούν με αυτά και να διαχειριστούν τα όποια προβλήματα για τα οποία έρχονται να ζητήσουν βοήθεια. Η εστίαση στις ικανότητες και στις δυνάμεις και όχι η έμφαση στις προβληματικές συμπεριφορές δημιουργεί ένα περιβάλλον αποδοχής/συμπερίληψης, συμπόνοιας και αξιοπρέπειας, ενισχύοντας παράλληλα την ψυχική ανθεκτικότητα και την προσωπική ανάπτυξη σταματώντας τον φαύλο κύκλο ο οποίος αναπαράγει τις δυσκολίες.

Βασικές θεωρήσεις που θα βοηθήσουν να κατανοήσετε τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τη δουλειά μου με τους ανθρώπους

  • Τα άτομα, τα ζευγάρια, οι οικογένειες και γενικότερα οι ανθρώπινες ομάδες συνδέονται μεταξύ τους σε ένα δίκτυο σχέσεων. Ταυτόχρονα, εξελίσσονται διαρκώς και αλλάζουν μέσα στην πορεία της ζωής. Σε αυτή τη συνεχή πορεία διαφοροποίησης από τον παλιό στον καινούριο εαυτό (και ότου καθεξής) οι άνθρωποι (και γενικότερα τα ζωντανά συστήματα π.χ. ζευγάρια, οικογένειες, ομάδες κλπ) διαμορφώνουν την ταυτότητά τους ως μια δυναμικά εξελισσόμενη διαδικασία.
  • Η εμφάνιση των “προβλημάτων/συμπτωμάτων” αποτελεί μέρος αυτής της διεργασίας διαφοροποίησης. Επίσης, εμπεριέχει κώδικες που μπορούν να “ερμηνεύσουν” τη φάση την οποία το συγκεκριμένο σύστημα βρίσκεται, τις δυνάμεις αλλαγής που υπάρχουν και την κατεύθυνση προς την οποία κινείται.
  • Μαζί με την εμφάνιση των “προβλημάτων/συμπτωμάτων” οργανώνονται αφηγήσεις που εξιστορούνται από τα πρόσωπα που εμπλέκονται, ως μέρος της προσπάθειας απόδοσης νέου νοήματος στην κατάσταση που διαδραματίζεται.
  • Η κατασκευή και η απόδοση νοήματος είναι μια δυνατότητα που έχει ο άνθρωπος προκειμένου, καθώς αλλάζει, συνδέει τον εαυτό του με τους άλλους και τις καταστάσεις που προκύπτουν στην ζωή του με στόχο την εξεύρεση νοήματος. Οι λέξεις που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι κατά την αφήγησή τους και το “νόημα” που δίνουν σε αυτές δημιουργούν την πραγματικότητα δεν την περιγράφουν απλά.
  • Η σύνδεση αυτή μέσω της “κατασκευής νοημάτων” επιτρέπει στους ανθρώπους να αναπλάθουν τις εσωτερικευμένες εικόνες που αποτελούν μέρη του εαυτού τους (υποεαυτοί) και να οργανώνουν εκ νέου τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις τους και εν τέλει τη συμπεριφορά τους.
  • Όσο οι αφηγήσεις αυτές εμπεριέχουν αρνητισμό (επίκριση, απαξίωση) για τον εαυτό και τις σχέσεις (στις οποίες αυτός ή αυτή υπάρχει) τόσο οι άνθρωποι εγκλωβίζονται σε φαύλους κύκλους και αναπαράγουν “προβληματικές συμπεριφορές”.
  • Οι αφηγήσεις και η εξιστόρηση των προβλημάτων δημιουργούν ένα επικοινωνιακό πλαίσιο στο οποίο καλείται να συμμετέχει ενεργά ο θεραπευτής ως ένας “στιγμιαίος καλεσμένος” ή ως “θεραπευτικός επισκέπτης”. Στόχος είναι να βοηθήσει τον/την θεραπευόμενο/η να οργανώσει την ψυχική ανθεκτικότητα ερχόμενος/η σε επαφή με τις ικανότητές του/της, τις θετικές πλευρές του εαυτού, διαμορφώνοντας ένα ουσιαστικό τρόπο προσέγγισης των σχέσεων με τον εαυτό, τους άλλους και γενικότερα τη ζωής.

Στο πλαίσιο αυτό ο Θεραπευτής έχει τη δυνατότητα να συντροφεύσει τον/την θεραπευόμενο/νη στη διαδικασία της αλλαγής στα εξής τρία (3) βασικά σημεία:

α) Στην αναγνώριση και διαχείριση των συναισθημάτων και των εντάσεων που “ντύνουν” τις σκέψεις και τις συμπεριφορές, καθώς και στον φαύλο κύκλο που έχει διαμορφωθεί,

β) Στην ανάδυση των δυνάμεων και των ικανοτήτων που υπάρχουν στους ανθρώπους και στις σχέσεις τους και με τις οποίες θα αντιμετωπίσουν το όποιο ‘πρόβλημα’, και τέλος

γ) Στην ενσωμάτωση και διατήρηση της “ψυχικής ανθεκτικότητας”, ενός ευέλικτου μοντέλου θετικής προσαρμογής και διαχείρισης της καθημερινότητας και των αλλαγών που επέρχονται.

Πιο συγκεκριμένα στη θεραπευτική σχέση: 

  • Συν-κατασκευάζεται από τον θεραπευτή και τον/την θεραπευόμενο/νη το πλαίσιο της σχέσης και της επικοινωνίας που βασίζεται στις αρχές του σεβασμού, της αποδοχής και της ισοτιμίας,
  • Η εστίαση επικεντρώνεται στην ανάδειξη της γνώσης και της εμπειρίας που υπάρχει μέσα στα άτομα, στα ζευγάρια, στις οικογένειες και στις ομάδες, δίνοντας έμφαση στις θετικές πλευρές, τις ικανότητες και τις συλλογικές δυνάμεις που υπάρχουν,
  • Αναπτύσσεται ένας διάλογος και συνομιλία με έμφαση στα όνειρα ζωής και τις βαθύτερες προσδοκίες των ανθρώπων,
  • Οργανώνεται ένα σχεσιακό μοντέλο το οποίο καλλιεργεί επικοινωνιακές τεχνικές, με άμεσες και εποικοδομητικές λύσεις στα ζητήματα που απασχολούν, δημιουργώντας ελπίδα και προοπτική,
  • Ενισχύεται η αυτοεκτίμηση, η υπευθυνότητα και η ψυχική ανθεκτικότητα διευκολύνοντας παράλληλα την επίλυση τόσο ενδοπροσωπικών όσο και διαπροσωπικών συγκρούσεων με αποτελεσματικότερους τρόπους.